Kamis, 13 Februari 2014

Kumpulan Contoh Cangkriman Lengkap



A. CANGKRIMAN PEPINDHAN

1. Abang-abang dudu kidang, pesegi dudu pipisan (merah bukan kijang, pesegi bukan alat penggiling jamu).
    Jawaban: batu bata
2. Ana titah duwe gulu tanpa sirah, suwe silit nanging ora tau bebuwang (Ada makhluk punya leher tanpa
    kepala, punya anus tetapi tidak pernah buang air besar): Jawab: botol
3. Bapak Demang klambi abang yen disuduk manthuk-manthuk (Bapak Demang berbaju merah kalau
    ditusuk mengangguk-angguk): Jawab: Bunga (jantung) pisang
4. Bocah cilik blusak blusuk nang kebon (Anak kecil menyelinap di kebun). Jawab: Jarum
5. Bocah cilik nggendong omah (Anak kecil menggendong rumah): Jawaban: Siput
6. Dicakot bongkote sing kalong pucuke (Digigit pangkalnya yang berkurang ujungnya). Jawab: rokok
7. Dijupuki malah dadi mundhak gedhe (Diambil terus malah jadi semakin besar). Jawab: Orang menggali
    lubang.
8. Duwe rambut ora duwe endhas (Punya rambut tidak punya kepala) Jawab: Jagung
9. Dikethok malah tambah dhuwur (Dipotong malah bertambah tinggi). Jawab: Celana panjang
10. Emboke diidak idak anake dielus-elus (Ibunya diinjak-injak anaknya dibelai-belai): jawab tangga bambu
11. Emboke wuda anake tapihan (Ibunya telanjang anaknya pakai kain). Jawab: Pohon bambu dan anaknya
      (rebung)
12. Ing ngisor kedhung ing ndhuwur payung (di bawah danau di atas payung): Jawab: Orang menanak nasi
      pakai dandang. Ini ceritera jaman dandang belum digeser rice cooker. Anak sekarang mungkin sulit
      membayangkan.

13. Kayu mati ginubed ula mati (Kayu mati dililit ular mati). Jawab: Gangsingan, gasing, yang dililit tali dulu
      kemudian dilempar.
14. Kebo bule dicancang merang (Kerbau putih diikat merang). Merang = Batang padi. Jawab: Buntil
      (Makanan daerah Jawa. Terbungkus daun talas, didalamnya berisi parutan kelapa, ikan teri dan lain-lain.  
      Paling luar supaya tidak lepas, diikat merang). Mengapa perumpamaannya mengambil binatang kerbau? 
      Mungkin karena buntil itu gemuk seperti kerbau
15. Ora mudhun-mudhun yen ora nggawa mrica sak kanthong (Tidak turun kalau tidak membawa mrica
      sekantung). Jawab: Buah papaya (Biji papaya diibaratkan mrica sekantung)
16. Rasane padha karo jenenge (Rasanya sama dengan namanya). Jawab: Sepet (sabut kelapa).
17. Sawah rong kedhok galengane mung sitok (Sawah dua petak galengannya hanya satu). Jawab: daun
      pisang (tulang daunnya adalah galengan)
18. Tibane ngisor digoleki ndhuwur (Jatuhnya ke bawah dicari ke atas): Jawab: genteng bocor. Bisa juga
      dijawab dengan orang kentut
19. Wit Adhikih woh adhakah; Wit adhakah woh adhikih (Pohonnya kecil buahnya besar; Pohonnya besar
      buahnya kecil). Jawab: Buah semangka dan buah beringin
20. Wujude kaya kebo, ulese kaya kebo, lakune kaya kebo, nanging dudu kebo (Bentuknya seperti kerbau,
      warnanya seperti kerbau, jalannya seperti kerbau tetapi bukan kerbau). Jawab: Gudel (anak kerbau).
21. Yen mlaku sikile lore, yen mandheg sikile sepuluh (bila berjalan kakinya dua bila berhenti kakinya
      sepuluh). Jawab: Orang jualan sate atau lainnya yang dipikul dengan wadah jualan muka dan belakang 
      kakinya masing-masing empat. Bisa dimodifikasi menjadi “yen mandheg sikile patbelas” (empatbelas). 
      Kalau penjualnya bawa dingklik kaki empat. Kalau kaki tiga ya tigabelas.

B. CANGKRIMAN WANCAHAN

          Mohon diperhatikan bahwa akronim Jawa selalu menggunakan satu atau dua suku kata terakhir. Hal ini sekaligus “clue” petunjuk cangkriman wancahan Jawa. Untuk menjawabnya, kita berpegang hanya dengan suku kata terakhir saja. Apa yang disingkat adalah keadaan sehari-hari yang akrab dengan lingkungan kita (pada masa itu, tentunya)

1. Burnas kopen: Bubur panas kokopen (Dikokop: makan dengan mulut langsung menempel di bibir
    mangkuk)
2. Buta buri: Tebu ditata mlebu lori (Tebu ditata masuk lori)
3. Gerbong tulis: Pager kobong watune mendhelis (Pagar terbakar batunya timbul)
4. Gowang pelot: Jagone ana lawang cempene mencolot (Ayan jagonya ada di pintu, anak kambingnya
    melompat
5. Itik pertis ibu perbeng ijah perlong: Tai pitik memper petis, tai kebo memper ambeng, tai gajah memper
    golong. (Tai ayam seperti petis, tai kerbau seperti ambeng dan tai gajah seperti golong). Ambeng: nampan 
    besar; Golong: bongkahan besar. Cangkriman yang ini memang agak jorok.
6. Kablak ketan: (membacanya “koblok ketan). Nangka tiba ning suketan (Nangka jatuh di rerumputan)
7. Kicak ketan: Kaki macak iket-iketan (kakek-kakek berhias pakai destar)
8. Langdikum ditasbir: Lulang dikum dientas njebibir (Kulit direndam, setelah basah, diangkat akan
    mengembang)
9. Ling cik tu tu ling ling yu: maling mancik watu, watu nggoling maling mlayu (Maling naik batu, batu terguling
    maling lari)
10. Manuk biru: Pamane punuk bibine kuru (Pamannya gemuk bibinya kurus)
11. Nituk lersure: Nini ngantuk diseler susure (nenek-nenek ngantuk dicuri susurnya). Susur: Gumpalan
      tembakau yang dulu banyak diisap wanita, kebanyakan sudah setengah umur.
12. Pak boletus: Tapak kebo ana lelene satus (Telapak kerbau ada lelenya seratus)
13. Pak bomba pak lawa pak piut: Tapak kebo amba, tapak ula dawa, tapak sapi ciut (Jejak kerbau lebar,
      jejak ular panjang dan jejak sapi sempit)
14. Pindhang kileng: sapi ning kandhang kaki mentheleng: sapi di kandhang kakek mendelik matanya
15. Pindhang kutut: sapi mblandhang lukune katut (Sapi ngabur walukunya terbawa)
16. Pothel kidi: Tompo cemanthel kaki wedi (Kukusan tergantung kaki takut). Catatan: Yang dimaksud
      dengan "kaki" adalah kakek (kaki-kaki: orang tua)
17. Rangsinyu muksitu: Jurang isi banyu gumuk isi watu (Jurang berisi air bukit berisi batu)
18. Segara beldhes: Segane pera sambele pedhes (Nasinya kering sambalnya pedas)
19. Suru bregitu: Asu turu dibregi watu (Anjing tidur ditimpa batu). NB. Adegan ini jangan ditiru
20. Surles penen: Susur teles pepenen (Susur basah jemurlah). Susur: gumpalan tembakau yang diisap
      wanita. Termasuk bisa diisap ulang. Kalau sudah basah, dijemur, nanti kering diisap ulang
21. Tuwan sinyo: Untu kedawan gusi menyonyo (Gigi terlalu panjang gusi menonjol)
22. Tuwok rawan: Untune krowok larane ora karuwan (Giginya berlubang sakitnya tidak karuan)
23. Wit tho yung: Yen dijiwit athi biyung (Bila dicubit aduh emak)
24. Wiwawite lesbadhonge: Uwi dawa wite tales amba godhonge (Uwi panjang pohonnya, talas lebar
      daunnya). Uwi: sejenis tanaman ubi yang menjalar.
25. Wiwawite lesbadhonge jatos lempuk: Sama di atas ditambah jati atos (keras) dan pelem (Imangga)
      empuk
26. Wiwawite lesbadhonge karwapake: Sama di atas ditambah Cikar dawa tipake (Gerobak panjang
      jejaknya)
27. Yu mahe rong, lut mahe ndhut: Yuyu omahe ngerong, welut omahe lendhut (Ketam rumahnya di lubang,
      belut rumahnya di lumpur)

C. CANGKRIMAN TEMBANG
Umumnya adalah tembang Pucung. Beberapa tembang yang sempat saya kumpulkan adalah:

1. Tembang Asmaradhana: Wonten ta dhapur sawiji; Tanpa sirah tanpa tenggak; Mung gatraning weteng
    bae; Miwah suku kalihira; Nging tanpa dlamakan; Kanthaning bokong kadulu; Rumaket ing para priya 
    (Adalah suatu wujud; Tanpa kepala tanpa leher; Hanya berbentuk perut saja; Dan kaki keduanya; Tetapi 
    tanpa telapak kaki; Bentuknya bokong dapat dilihat; Akrab pada para pria). Jawabnya: Celana. Catatan: 
    Pada masa itu belum banyak wanita yang memakai celana luar. Sehingga keterangan terakhirnya “  
    Rumaket ing para priya”

2. Tembang Kinanthi: Wonten putri luwih ayu; Tan ana ingkang tumandhing; Sariranira sang retna; Owah-
    owah saben ari; Yen rina kucem kang cahya; mung ratri mancur nelahi (Ada putri amat cantik; tidak ada 
    yang menandingi; badan sang dewi; Berubah setiap hari; Kalau siang suram cahayanya; Hanya pada 
    malam hari bersinar cahayanya). Jawaban: Rembulan

3. Tembang Pangkur: (Yang ini cangkriman blenderan berbentuk tembang) Badhenen cangkriman ingwang;
    Tulung-tulung ana gedhang awoh gori; Ana pitik ndhase telu; Gandhenana endhase; Kyai Dhalang yen 
    mati sapa sing mikul; Ana buta nunggang grobag; Selawe sunguting gangsir. Jawaban: a. Gedhang awoh 
    gori maksudnya gedhang awoh ditegori, pisang berbuah ditebangi; b. Pitik ndhase telu maksudnya pitik 
    ndhase dibuntel wulu, ayam kepalanya dibungkus bulu; c. Ki Dhalang maksudnya kadhal dan walang, atau 
    belalang. Jadi kalau mati ya tidak ada yang memikul; d. Ana buta nunggang grobag, maksudnya tebu 
    ditata, tebu setelah ditata dimasukkan gerobak, kalau sekarang masuk truk; Selawe sunguting gangsir, 
    maksudnya selawe adalah sak lawe, sebesar lawe atau benang tenun.

4. Tembang Pucung: Bapak pucung cangkemu marep mandhuwur; Sabane ing sendhang; pencokane
    lambung kering; Prapteng wisma si pucung mutah kuwaya (Bapak pucung mulutmu menghadap ke atas; 
    Perginya ke mata air; Hinggapnya di pinggang kiri; Sampai rumah si pucung memuntahkan air). Jawab: 
    Klenthing tempat air

5. Tembang Pucung: Bapak pucung dudu watu dudu gunung; Sangkamu ing sabrang; Ngon ingone sang
    Bupati; Yen lumampah si pucung lembehan grana (Bapak pucung bukan batu bukan gunung; Asalmu dari 
    tanah seberang; Piaraan sang Bupati; Kalau berjalan si pucung berlenggang hidung). Jawab: gajah

6. Tembang Pucung: Bapak pucung renten-renteng kaya kalung; Dawa kaya ula; Pencokanmu wesi miring;
    Sing disaba si pucung mung turut kutha (Bapak pucung berangkai seperti kalung; Panjang laksana ular; 
    Tempat bertenggermu besi miring; Yang didatangi si pucung dari kota ke kota). Jawab: kereta api

7. Tembang Pucung: Namung tutuk; Lan netra kalih kadulu; Yen pinet kang karya; Sinuduk netrane kalih;
    Yeku saratira bangkit ngemah-ngemah (Hanya mulut; Dan mata dua terlihat; Bila diminta kinerjanya; 
    ditusukkan matanya yang dua; Itulah syarat dia mengunyah). Jawabannya: Gunting

D. CANGKRIMAN BLENDERAN


1. Biru bisane dadi wungu dikapakake? (Biru supaya bisa menjadi ungu diapakan). Jawab: Digebuk
    (Campuran cangkriman wancahan dan blenderan. Biru: Babi turu/tidur dan wungu: dalam bahasa Jawa 
    berarti warna ungu atau bangun dari tidur)

2. Enak endi daging kucing karo daging pitik? (Enak mana daging kucing dan daging ayam? Jawab: Kalau
    menjawab enak daging ayam berarti pernah makan daging kucing. Modifikasi cangkriman ini banyak. 
    Misal daging sapi, daging tikus dan lain lain).

3. Gajah ngidak endhog ora pecah (Gajah menginjak telur tidak pecah). Jawab: Yang tidak pecah gajahnya.

4. Gajah numpak becak ketok apane? (Gajah naik becak kelihatan apanya?) Jawab Ketok ndobose
    (kelihatan membualnya)

5. Suru supaya bisa mlayu dikapakake? (Suru: daun pisang yang dilipat dua kemudian dijadikan semacam 
    sendok untuk makan nasi atau bubur. Suru disini adalah akronim dari asu turu atau anjing tidur. Mlayu 
    adalah lari. Jadi merupakan campuran cangkriman wancahan dan blenderan. Jawab: Digebuk

6. Wong dodol tempe ditaleni (Orang jual tempe diikat). Jawab: Yang diikat bukan orangnya tetapi
    tempenya (Orang jual tempe di pasar tradisional. Tempe dibungkus daun jati atau daun pisang kemudian 
    diikat pakai tali bambu atau lainnya)

7. Wong dodol klapa dikepruki (Orang jual kelapa dipukuli kepalanya). Jawab: Yang dikepruk bukan
    orangnya tetapi kelapanya (Orang jual kelapa di pasar tradisional).

8. Wong mati ditunggoni wong mesam-mesem (Orang mati ditungguin orang tersenyum-senyum). Jawab:
    Yang senyum bukan yang meninggal tetapi yang menunggui)

E. LAIN-LAIN (CANGKRIMAN YANG MEMANG HARUS DITEBAK)

1. Ana kewan mapane ing alas. Saben wong mesthi wedi. Bareng digendhong dening manungsa, kewan iku
   ora medeni maneh, lan ora nyakot manungsa. Apa arane kewan iku? (Ada binatang bertempat tinggal di 
   hutan. Setiap orang pasti takut. Kalau digendong manusia, binatang itu menjadi tidak menakutkan lagi dan 
   tidak menggigit manusia. Binatang apa itu?). Jawabnya: Celeng; yang digendong manusia: celengan.

2. Ana piranti sabane ing pawon. Bareng ketiban cecak bisa mabur. Apa iku? (kalo). Ini cangkriman
    menggunakan huruf Jawa. Peralatan dapur tersebut adalah “kalo” yang biasa dipakai untuk mencuci 
    sayuran yang sudah dipotong-potong. Kalo terdiri dari huruf “ka” dan “la” yang diberi “taling tarung” 
    sehingga berbunyi “lo” Kalo kalau kejatuhan “ceceg”, artinya ditambah “ceceg” yaitu tanda baca yang 
    mengubah “lo” menjadi “long” maka dari kalo akan menjadi kalong. Ya pasti bisa terbang.

3. Bosok malah enak (Busuk malah enak). Jawab: tape; bisa dijawab juga dengan “Tempe”

4. Dideleng gampang, dicekel angel (dilihat mudah, dipegang susah). Jawab: Matahari.

5. Dipedhanga, dimriyema, dibedhila ora mati nanging yen dicegati mati (Biarpun dipedang, dimeriam, ditembak tidak mati. Tetapi jika dihalangi mati). Jawab: Air. Air kalau dibendung akan berhenti.

6. Ing sadhuwuring lawang ana cecak. Yen cecak iku lunga, lawang iku dadi kewan kang bisa mabur. Apa
    arane kewan iku? Ini juga cangkriman menggunakan huruf Jawa. Lawang, terdiri dari huruf la dan wa, 
    kemudian diberi ceceg di atas huruf wa sehingga berbunyi “wang”. Jadi kalau “lawang” cecegnya di ambil 
    maka bunyinya menjadi “lawa”. Lawa adalah kelelawar, jadi bisa terbang. Cangkriman ke dua ini 
    kebalikan yang pertama. Kalau yang pertama kejatuhan ceceg maka yang ke dua cecegnya lari

7. Lawa telu kalong loro ana pira? (Kelelawar tiga kalong dua jumlahnya berapa? Jawab: Kalau dijawab
    “satu” pasti salah. Yang benar jawabnya “lima”. Keterangan: Kalong dalam bahasa Jawa berarti 
    “berkurang. Jadi kalau kita tidak jeli maka akan spontan menjawab “satu”. Kemudian ditertawakan semua 
    orang. Cangkriman memang kadang-kadang jawabannya terlalu sepele.

Inilah 70 cangkriman yang dapat saya tampilkan. Jangan Lupa Isi Komentar & Semoga Bermanfaat... :)

79 komentar:

  1. Thanks ,,,,aq jadi bisa dpt nilai bagus

    BalasHapus
    Balasan
    1. Nilai 00000000000 ya
      Hahahhahahh I'm at work!
      😁😁😁😁😁😁😁😂😂😂😂😂😂😂😅😀

      Hapus
    2. Nilai 100 aku ada lagi cangkrman wancahan yulespeni...( kayu teles di peni)

      Hapus
    3. Kalimat rumpang kok enggak ada sih😜😜

      Hapus
    4. Turune ing endhas.mangane ing endhas.bebuang ugo ing endhas...batangane??

      Dijawab pliss..
      Skarang mau dikumpulin!!

      Hapus
  2. Thanks...
    Bermanfaat banget...
    :)

    BalasHapus
  3. thankk dapat membantu saya dlm belajar

    BalasHapus
  4. makasih:) bner2 membantu buat bikin PR

    BalasHapus
  5. Terima kasih ya...

    BalasHapus
  6. maaf,saya memberi komentar,itu di atas kata selamat datang ko tulisannya selamat datag

    BalasHapus
  7. terima kasih ini sangat membantu saya thanks sekali lagi

    BalasHapus
  8. Bermanfaat. Maturnuwun, dipuntengga tuladha cangkriman sanesipun....hehehehe....

    BalasHapus
  9. Dalam pelajaran Bahasa Jawa Cangkriman perlu untuk dipelajari dan diketahui artinya. Terima kasih untuk informasinya mengenai contoh cangkriman.

    BalasHapus
  10. maturnuwun. sangat membantu, tingkatkan terus blog ini

    BalasHapus
  11. Terima kasih atas informasinya.. sangat bermanfaat sekali untuk menambah ilmu..

    BalasHapus
  12. dipangan enak,ditonton luwih enak
    maksudnya gimana?

    BalasHapus
  13. Mantep gan contoh2 kumpulan cangkriman, nambah referensi buat belajar bahasa Jawa.

    BalasHapus
  14. MATOR NOWON NNNGGGGGEEEHHHHHH!!!!!!!!!

    BalasHapus
  15. Terima kasih :) bermanfaat banget

    BalasHapus
  16. baik untuk orang jawa. supaya menambah wawasan

    BalasHapus
  17. Maturnuwun...sulitnya mencari yang khusus menggunakan bahasa jawa

    BalasHapus
  18. Tolong kalo Ada batangannya Internet,TV, kalkulator, computer, laptop Dan telephone

    BalasHapus
  19. Sing cendhak dikeruki sing dhuwur diurugi

    BalasHapus
  20. Thanks for you I get information,l get study

    BalasHapus
  21. Dulu waktu SD aku paling suka pelajaran bahasa jawa.. sekarang ank-ank di rumah juga suka pelajaran cangkriman, mocopat.. nurun dari emaknya.

    BalasHapus
  22. Ibarat gabah kecemplung kalen
    Wes kadung wegah malah dijak Balen😢

    BalasHapus
  23. Ada yang tahu cangkriman dermagati?

    BalasHapus
  24. Kocak banget beberapa thx yg buat

    BalasHapus
  25. Makasih memebantu buat ujian hehe

    BalasHapus
  26. Apa artine cangkriman.. siwa thespur... tolong ya

    BalasHapus
  27. Apa artine cangkriman.. siwa thespur... tolong ya

    BalasHapus
  28. Apa artine cangkriman.. siwa thespur... tolong ya

    BalasHapus
  29. Trims ya gak bermanfaat banget

    BalasHapus
  30. Sedina iki gilang meneng wae karo aku. Dakpikir dheweke nesu jebule gilang lagi?

    BalasHapus
  31. Cangkriman papindhan sing jawabane ukoro apa ya???

    BalasHapus
  32. Torter, torbut ollut kelebu cangkriman?

    BalasHapus
  33. bagus benar semua kia tdk perlu pemimpin kita punya ide,ide anti peluru

    BalasHapus
  34. Terima kasih ini sangat membantu :)

    BalasHapus
  35. Teu ngarti aing mah. Naon cangkriman2 kieu teh atuh?!

    BalasHapus
  36. Saya mau tanya cangkriman"pesok mbulan" termasuk cangkriman apa ???

    BalasHapus
  37. Bagus sih, tapi sayangnya gak ada Cangkriman Wantah

    BalasHapus
  38. "rambute kegrogokan kembang jambu". Cangkrman ing ndhuwur kagolong wujude cangkriman.....




    Please jawab

    BalasHapus
  39. Kak ada cangkriman Liya Liya yang lain apa tidak kak

    BalasHapus